Ψήφισε ‘ναι’ τελικά το κυπριακό κοινοβούλιο αποδεχόμενο το Μνημόνιο και τη Δανειακή Σύμβαση. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα γιγαντωθεί η ανεργία, θα συρρικνωθεί βίαια ο τομέας των υπηρεσιών, θα εκτοξευτεί η φτώχεια και θα γίνουν ακόμη πιο προβληματικά τα δημόσια οικονομικά. Προς το τέλος του 2013 θα έχει γίνει φανερό ότι η Κύπρος οδηγήθηκε σε οικονομικό, κοινωνικό και εθνικό αδιέξοδο. Οι πολιτικοί που ψήφισαν ‘ναι’ δεν θα έχουν κανέναν άλλο να κατηγορήσουν εκτός από τη δική τους αβουλία. Γιατί εναλλακτική οδός υπήρχε και είναι χρήσιμο να καταγραφεί εδώ σε αδρές γραμμές.
Ψηφίζοντας ‘όχι’, η Κύπρος θα έπρεπε, πρώτον, να καταγγείλει τη συμφωνία για τις τράπεζες, περιλαμβανομένης της εξευτελιστικής πώλησης των κυπριακών υποκαταστημάτων σε ελληνικά αρπακτικά. Το τραπεζικό σύστημα θα επέστρεφε στο καθεστώς της 15ης Μαρτίου, αντιστρέφοντας το ληστρικό κούρεμα των καταθετών. Η Λαϊκή Τράπεζα και η Τράπεζα Κύπρου θα περνούσαν σε δημόσια ιδιοκτησία και έσπαζαν σε ‘καλή’ και ‘κακή’. Η ΄κακή’ θα αναλάμβανε τα προβληματικά δάνεια οι ζημίες των οποίων θα επιμερίζονταν με κοινωνικά κριτήρια. Η ‘καλή’ θα ανακεφαλαιωνόταν με κρατική στήριξη και θα γινόταν μοχλός για την ανασύνταξη της κυπριακής οικονομίας.
Δεύτερον, το κράτος θα εξέδιδε εθνικό ομόλογο δεσμεύοντας υποχρεωτικά το 10% των καταθέσεων, μέτρο που θα μπορούσε να αποδώσει 4-5δις ευρώ. Θα καλύπτονταν οι δημοσιονομικές ανάγκες του 2013 και μέρους του 2014, δίνοντας χρόνο για την αναδιάρθρωση των δημόσιων οικονομικών. Και φυσικά θα αποφεύγονταν το καταστρεπτικό δάνειο των 10δις ευρώ με το οποίο τώρα φορτώθηκε η Κύπρος.
Τρίτον, η κυπριακή κυβέρνηση θα ανακοίνωνε στην ΕΕ ότι επιζητεί συντεταγμένη αποχώρηση από την ΟΝΕ, υποβάλλοντας το αίτημα στην κρίση του κυπριακού λαού μέσω δημοψηφίσματος. Θα ευχαριστούσε θερμά τους εταίρους της για τη γενναιόδωρη βοήθεια που έχουν προσφέρει στην Κύπρο, λέγοντας ότι δυστυχώς η οικονομία και ο λαός δεν έχουν το ατσάλινο στομάχι για να αντέξουν το φάρμακο της κ. Μέρκελ. Η Κύπρος τη στιγμή αυτή δεν έχει ιδιαίτερες δανειακές υποχρεώσεις προς την ΕΕ, ενώ οι πάντες έχουν αντιληφθεί ότι η ΕΕ της άσκησε ωμό εκβιασμό. Έχει το ηθικό πλεονέκτημα για να ζητήσει συναινετικό διαζύγιο. Θα της έλεγε μήπως η ΕΕ ότι θα πρέπει να παραμείνει στην ΟΝΕ, είτε το θέλει, είτε όχι;
Η συντεταγμένη έξοδος από την ΟΝΕ ήταν απολύτως εφικτή δεδομένων των περιορισμών της Τρόικα στη λειτουργία των τραπεζών καθώς και στην κίνηση κεφαλαίων. Θα προέκυπτε βεβαίως ζήτημα με την αποπληρωμή του ELA, δηλαδή της έκτακτης παροχής ρευστότητας στις τράπεζες που πλησιάζει τα 12δις. Το χρέος αυτό εμπίπτει στις σχέσεις ανάμεσα σε κεντρικές τράπεζες που έχουν έτσι κι αλλιώς ιδιόμορφο νομικό καθεστώς, ενώ ο κύριος όγκος του είχε δοθεί στη Λαϊκή Τράπεζα όταν αυτή ήταν εγνωσμένως χρεοκοπημένη. Πρόκειται πιθανότατα για απεχθές χρέος και υπάρχει η δυνατότητα νομικής επιχειρηματολογίας για να αποφευχθεί η αποπληρωμή του.
Το ‘ναι΄δεν ήταν σε καμία περίπτωση μονόδρομος για την Κύπρο. Απεναντίας, το ‘όχι’ θα άνοιγε μια ελπιδοφόρα πορεία στη βάση της εθνικής κυριαρχίας. Αυτό που χρειαζόταν ήταν πολιτική γενναιότητα και ψυχραιμία, προσόντα που δυστυχώς μόνο το ΑΚΕΛ επέδειξε προτείνοντας άλλη πορεία με έξοδο από την ΟΝΕ. Δεν κατάφερε να αποτρέψει το ‘ναι’, έβαλε όμως πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον. Η ριζοσπαστική του πρόταση ήρθε ακριβώς τη στιγμή που η ευρωπαϊκή Αριστερά άρχισε επιτέλους να αντιλαμβάνεται ότι στα λαϊκά στρώματα της Ευρώπης φουσκώνει η αγανάκτηση με το ευρώ, όπως δείχνουν οι πρόσφατες δηλώσεις του Όσκαρ Λαφοντέν στην Γερμανία. Οι εξελίξεις προοιωνίζονται γοργές και στην ευρωπαϊκή πολιτική και στην κυπριακή κοινωνία. Το ΑΚΕΛ θα έχει την ιστορική ευθύνη να βγάλει την Κύπρο από το αδιέξοδο και να λειτουργήσει ως καταλύτης για την απαλλαγή της Ευρώπης από τη μέγγενη της κ. Μέρκελ.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 12 Μαΐου 2013
Ψηφίζοντας ‘όχι’, η Κύπρος θα έπρεπε, πρώτον, να καταγγείλει τη συμφωνία για τις τράπεζες, περιλαμβανομένης της εξευτελιστικής πώλησης των κυπριακών υποκαταστημάτων σε ελληνικά αρπακτικά. Το τραπεζικό σύστημα θα επέστρεφε στο καθεστώς της 15ης Μαρτίου, αντιστρέφοντας το ληστρικό κούρεμα των καταθετών. Η Λαϊκή Τράπεζα και η Τράπεζα Κύπρου θα περνούσαν σε δημόσια ιδιοκτησία και έσπαζαν σε ‘καλή’ και ‘κακή’. Η ΄κακή’ θα αναλάμβανε τα προβληματικά δάνεια οι ζημίες των οποίων θα επιμερίζονταν με κοινωνικά κριτήρια. Η ‘καλή’ θα ανακεφαλαιωνόταν με κρατική στήριξη και θα γινόταν μοχλός για την ανασύνταξη της κυπριακής οικονομίας.
Δεύτερον, το κράτος θα εξέδιδε εθνικό ομόλογο δεσμεύοντας υποχρεωτικά το 10% των καταθέσεων, μέτρο που θα μπορούσε να αποδώσει 4-5δις ευρώ. Θα καλύπτονταν οι δημοσιονομικές ανάγκες του 2013 και μέρους του 2014, δίνοντας χρόνο για την αναδιάρθρωση των δημόσιων οικονομικών. Και φυσικά θα αποφεύγονταν το καταστρεπτικό δάνειο των 10δις ευρώ με το οποίο τώρα φορτώθηκε η Κύπρος.
Τρίτον, η κυπριακή κυβέρνηση θα ανακοίνωνε στην ΕΕ ότι επιζητεί συντεταγμένη αποχώρηση από την ΟΝΕ, υποβάλλοντας το αίτημα στην κρίση του κυπριακού λαού μέσω δημοψηφίσματος. Θα ευχαριστούσε θερμά τους εταίρους της για τη γενναιόδωρη βοήθεια που έχουν προσφέρει στην Κύπρο, λέγοντας ότι δυστυχώς η οικονομία και ο λαός δεν έχουν το ατσάλινο στομάχι για να αντέξουν το φάρμακο της κ. Μέρκελ. Η Κύπρος τη στιγμή αυτή δεν έχει ιδιαίτερες δανειακές υποχρεώσεις προς την ΕΕ, ενώ οι πάντες έχουν αντιληφθεί ότι η ΕΕ της άσκησε ωμό εκβιασμό. Έχει το ηθικό πλεονέκτημα για να ζητήσει συναινετικό διαζύγιο. Θα της έλεγε μήπως η ΕΕ ότι θα πρέπει να παραμείνει στην ΟΝΕ, είτε το θέλει, είτε όχι;
Η συντεταγμένη έξοδος από την ΟΝΕ ήταν απολύτως εφικτή δεδομένων των περιορισμών της Τρόικα στη λειτουργία των τραπεζών καθώς και στην κίνηση κεφαλαίων. Θα προέκυπτε βεβαίως ζήτημα με την αποπληρωμή του ELA, δηλαδή της έκτακτης παροχής ρευστότητας στις τράπεζες που πλησιάζει τα 12δις. Το χρέος αυτό εμπίπτει στις σχέσεις ανάμεσα σε κεντρικές τράπεζες που έχουν έτσι κι αλλιώς ιδιόμορφο νομικό καθεστώς, ενώ ο κύριος όγκος του είχε δοθεί στη Λαϊκή Τράπεζα όταν αυτή ήταν εγνωσμένως χρεοκοπημένη. Πρόκειται πιθανότατα για απεχθές χρέος και υπάρχει η δυνατότητα νομικής επιχειρηματολογίας για να αποφευχθεί η αποπληρωμή του.
Το ‘ναι΄δεν ήταν σε καμία περίπτωση μονόδρομος για την Κύπρο. Απεναντίας, το ‘όχι’ θα άνοιγε μια ελπιδοφόρα πορεία στη βάση της εθνικής κυριαρχίας. Αυτό που χρειαζόταν ήταν πολιτική γενναιότητα και ψυχραιμία, προσόντα που δυστυχώς μόνο το ΑΚΕΛ επέδειξε προτείνοντας άλλη πορεία με έξοδο από την ΟΝΕ. Δεν κατάφερε να αποτρέψει το ‘ναι’, έβαλε όμως πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον. Η ριζοσπαστική του πρόταση ήρθε ακριβώς τη στιγμή που η ευρωπαϊκή Αριστερά άρχισε επιτέλους να αντιλαμβάνεται ότι στα λαϊκά στρώματα της Ευρώπης φουσκώνει η αγανάκτηση με το ευρώ, όπως δείχνουν οι πρόσφατες δηλώσεις του Όσκαρ Λαφοντέν στην Γερμανία. Οι εξελίξεις προοιωνίζονται γοργές και στην ευρωπαϊκή πολιτική και στην κυπριακή κοινωνία. Το ΑΚΕΛ θα έχει την ιστορική ευθύνη να βγάλει την Κύπρο από το αδιέξοδο και να λειτουργήσει ως καταλύτης για την απαλλαγή της Ευρώπης από τη μέγγενη της κ. Μέρκελ.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 12 Μαΐου 2013