Χθες η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε νέο δείκτη μισθών για την ελληνική οικονομία. Ο δείκτης καλύπτει ουσιαστικά ολόκληρο τον ιδιωτικό τομέα, εκτός από τον πρωτογενή τομέα και τους τομείς υγείας και
εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει το σύνολο των ακαθάριστων αμοιβών των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και
σχηματίζεται στη βάση διεθνών προδιαγραφών, άρα μάλλον έχει αξιοπιστία.
Στο διάγραμμα φαίνονται οι ετήσιες μεταβολές του δείκτη
(τρίμηνο προς τρίμηνο) μετά το 2006. Χρειάζεται προσοχή στην ερμηνεία του γιατί
δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί εποχικές προσαρμογές, ούτε προσαρμογές ως προς τον
αριθμό των εργάσιμων ημερών. Δεδομένου δε ότι διάφορες αμοιβές καταβάλλονται
συνήθως το τέταρτο τρίμηνο κάθε έτους, οι μεταβολές εκείνου του τριμήνου είναι διογκωμένες.
Ετήσιες
Μεταβολές Δείκτη Μισθών Ιδιωτικού Τομέα (τριμηνιαία βάση, %)
Πηγή: Ελ.Στατ.
Υπήρξε σταθερή, αλλά μέτρια, αύξηση μισθών το δεύτερο μισό της προηγούμενης δεκαετίας, καθώς η πλασματική
ευμάρεια της περιόδου πλησίαζε προς το τέλος της. Οι μισθοί
μειώθηκαν λίγο το πρώτο τρίμηνο του 2009, όταν η παγκόσμια ύφεση χτύπησε τη
χώρα μας. Αυτό όμως που κατόπιν ακολούθησε ήταν εντυπωσιακό: εκτίναξη των μισθολογικών
αυξήσεων του ιδιωτικού τομέα μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2010.
Πρόκειται για την εποχή της ‘θωρακισμένης οικονομίας’ στο
απάνεμο λιμάνι του ευρώ, όταν ελάχιστοι στη χώρα είχαν αντίληψη του τι πραγματικά
συνέβαινε. Ακριβώς τότε η ελληνική αστική τάξη, λειτουργώντας μέσα σε πλαίσιο
εύκολης πίστωσης, εν μέρει από το εξωτερικό, έχασε τον έλεγχο των μισθολογικών
αυξήσεων. Από την άλλη, η κυβέρνηση Καραμανλή με τη χαρακτηριστική της δειλίααλλά και η κυβέρνηση Παπανδρέου με το ‘λεφτά υπάρχουν’, είχαν από καιρό χάσει τον έλεγχο
του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο τομέα. Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής
οικονομίας μέσα στα πλαίσια της ΟΝΕ καταρρακώθηκε τελειωτικά.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει ποιοτική διαφορά
ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα όσον αφορά την ελληνική κρίση. Δεν
είναι αλήθεια ότι στον ιδιωτικό τομέα υπήρχαν σκληρές συνθήκες
αποτελεσματικότητας και περιορισμού του κόστους σε αντίθεση με τον σπάταλο δημόσιο τομέα. Ούτε φταίνε φυσικά οι εργαζόμενοι οι οποίοι κάλυψαν κάποια από
τη μισθολογική απόσταση από τους εργαζόμενους της υπόλοιπης Ευρώπης. Υπάρχει συνολική αποτυχία της ελληνικής αστικής τάξης όσον αφορά το μισθολογικό
κόστος και του ιδιωτικού αλλά και το δημόσιου τομέα. Εκεί βρίσκεται ο
πραγματικός υπεύθυνος της κρίσης.
Και μετά ήρθε το Μνημόνιο που 'έσωσε' την Ελλάδα κρατώντας
τη στο ευρώ. Ακολούθησε πραγματική συντριβή των μισθών του ιδιωτικού τομέα (και
του δημόσιου που όμως δε φαίνεται εδώ), η οποία μάλιστα επιταχύνθηκε χρόνο με
το χρόνο. Το 2013 - αν και τα στοιχεία βασίζονται ακόμη σε εκτιμήσεις -
προδιαγράφεται ως το χειρότερο της μνημονιακής εποχής. Τα αίτια είναι ξεκάθαρα:
μείωση του βασικού μισθού, κατάλυση οποιασδήποτε έννοιας συλλογικότητας στις
διαπραγματεύσεις και, πάνω από όλα, τεράστια ανεργία που συνθλίβει τις
αντιστάσεις και τρομοκρατεί τους εργαζόμενους.
Δε χρειάζονται κροκοδείλια δάκρυα από πλευράς κυβερνώντων
για την ‘κακιά ύφεση’ που προέκυψε αναπάντεχα. Η μείωση των μισθών ζητήθηκε
ανοιχτά από την Τρόικα ως ο μόνος τρόπος για να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα
της ελληνικής οικονομίας δεδομένου ότι δε μπορούσε να γίνει υποτίμηση. Αυτό
ακριβώς ήταν το περιεχόμενο της ‘εσωτερικής υποτίμησης’ την οποία
υπερασπίζονταν τόσοι και τόσοι το 2010-11. Η ελληνική αστική τάξη τη δέχτηκε
ασμένως γιατί αυτές είναι οι παραδόσεις της: άγρια μισθολογική εκμετάλλευση με
σκοπό την αύξηση του κέρδους.
Μόνο που η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας με αυτόν τον
τρόπο συντρίβει την εγχώρια ζήτηση και άρα επιτείνει τις τραγικές συνθήκες
ύφεσης που βιώνει η κοινωνία. Κι επειδή συμβαίνει αργά και μέσα στα πλαίσια της
ΟΝΕ, όπου τον τόνο θέτει το χαμηλό γερμανικό κόστος, δε βελτιώνει ουσιαστικά τη
διεθνή θέση της χώρας. Η Ελλάδα είναι πιασμένη στο δόκανο της ‘εσωτερικής
υποτίμησης’.