Άλλαξε το κλίμα στις διεθνείς αγορές για την Ελλάδα, βελτιώνεται η αξιοπιστία της χώρας, οι "επενδυτές" μας κοιτάνε ευνοϊκά. Αυτό ισχυρίζεται η κυβέρνηση. Οι κακοί κερδοσκόποι – τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια – που πόνταραν στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ έπαθαν πανωλεθρία. Υπομονή, λοιπόν, και κυρίως όχι διαμαρτυρίες, ούτε απεργίες διότι απειλείται η εθνική προσπάθεια.
Ο σημαντικότερος δείκτης της αλλαγής κλίματος είναι η διαφορά στο επιτόκιο του ελληνικού και του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου. Πρόκειται για το περιβόητο σπρεντ που κυριάρχησε στη δημόσια συζήτηση το 2009-10. Ήταν αμελητέο μέχρι το 2007, ανέβηκε σιγά-σιγά το 2008-9 και εκτοξεύτηκε μετά το 2010, φτάνοντας τις 3400 μονάδες τον Μάρτιο του 2012. Σε απλά ελληνικά, το ελληνικό δημόσιο έπρεπε να πληρώσει 34% υψηλότερο τόκο από το γερμανικό για να δανειστεί για δέκα χρόνια. Με την υπογραφή του PSI το σπρεντ έκανε βουτιά στις 1600 μονάδες. Η περίοδος πολιτικής αστάθειας που ακολούθησε το ανέβασε ξανά στις 2900 τον Μάιο του 2012. Από τότε η πορεία του ήταν σταθερά και γρήγορα καθοδική και σήμερα βρίσκεται λίγο πάνω από τις 800 μονάδες.
Δεν δανείζεται φυσικά το ελληνικό δημόσιο με τέτοια επιτόκια. Η Ελλάδα είναι αποκομμένη από τις διεθνείς αγορές ήδη από το 2010 και οι δανειακές ανάγκες του δημοσίου καλύπτονται από τους γενναιόδωρους εταίρους μας της ΟΝΕ. Το σπρεντ δείχνει όμως τις τιμές που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για τα υπάρχοντα ελληνικά ομόλογα οι ‘επενδυτές’ στα παιχνίδια που παίζουν μεταξύ τους. Ποιοί είναι αυτοί; Κατά κανόνα τα μεγάλα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, κυρίως αμερικανικά, αλλά και βρετανικά και άλλα. Οι κερδοσκόποι που λέγαμε προηγουμένως. Αλλά τώρα φαίνεται ότι έγιναν καλοί και συνδράμουν την εθνική μας προσπάθεια.
Δεν αγοράζουν όμως μόνο ελληνικά ομόλογα. Τα ίδια φαινόμενα παρατηρούνται σε ολόκληρη τη περιφέρεια της ΟΝΕ, δηλαδη Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και αλλού. Μόνο που εκεί τα σπρεντ δεν χρειάστηκε να κατέβουν από την κορυφή του Ολύμπου, ενώ κάποιες από αυτές τις χώρες δεν έχουν αποκοπεί από τις αγορές. Γιατί, λοιπόν, αγοράζουν οι ‘επενδυτές’ ομόλογα της περιφέρειας; Τελείωσε μήπως η κρίση του ευρώ;
Όχι, η κρίση δεν τελείωσε. Ο λόγος που πέφτουν τα σπρεντ λέγεται Μάριο Ντράγκι. Ο ιταλός διοικητής της ΕΚΤ πήρε δύο αποφάσεις που άλλαξαν την ροή των πραγμάτων. Πρώτον, το Νοέμβριο του 2011, όταν η Ευρωζώνη ήταν λίγες εβδομάδες πριν τη διάλυση, διέθεσε άνω του 1 τρις ευρώ ρευστότητας στις τράπεζες με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Δευτερον, τον Σεπτέμβριο του 2012 ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει απεριόριστες ποσότητες ομολόγων χωρών σε δυσκολίες, αρκεί να αποδεχτούν πρόγραμμα λιτότητας.
Το συμπέρασμα των "επενδυτών" ήταν ότι δεν συνέφερε πλέον να δανείζονται με στόχο να ποντάρουν κατά των περιφερειακών χωρών, διότι δεν θα υπήρχε κατάρρευση σύντομα. Άρχισε λοιπόν η καθοδική κίνηση των σπρεντ. Συμπέραναν επίσης ότι ο καλός κ. Ντράγκι είχε στην ουσία εγγυηθεί τους τόκους που μπορούσε κανείς να κερδίσει αγοράζοντας περιφερειακά ομόλογα. Ξαφνικά οι υψηλές αποδόσεις των περιφερειακών χωρών έγιναν ελκυστικές.
Θυμηθείτε ότι τον Νοέμβριο του 2011 ο ίδιος κ. Ντράγκι είχε φροντίσει να διαθέσει τεράστια ποσά ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το αυτό είχαν πράξει νωρίτερα και οι ευγενικοί του ομόλογοι στις ΗΠΑ, στη Βρετανία και αλλού. Έτσι το 2012 εμφανίστηκε ένα τεράστιο ‘τείχος χρήματος’ που άρχισε να ψάχνει για υψηλές αποδόσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες και στα χρηματιστήρια. Ένα σχετικά μικρό μέρος του αποφάσισε να κερδοσκοπήσει στην περιφέρεια της Ευρωζώνης διότι ο κ. Ντράγκι του παρέχει ευνοϊκούς όρους. Τα απόνερά του έφτασαν και στη χώρα μας.
Εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα, η σκληρή πραγματικότητα των οικονομιών της περιφέρειας είναι τελείως διαφορετική. Συνεχώς βαθαίνει η ύφεση που στην Ελλάδα έχει πλέον λάβει διαστάσεις εθνικής καταστροφής. Τα οφέλη των κερδοσκόπων δεν είναι παρά απόσπαση εισοδήματος από τους χειμαζόμενους λαούς της περιφέρειας, με την εγγύηση των φορολογουμένων της υπόλοιπης Ευρώπης, στους οποίους τελικά στηρίζεται ο κ. Ντράγκι.
Η κρίση δεν έχει λυθεί, ούτε έχει αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην περιφέρεια. Ο κ. Ντράγκι απλώς ηρέμησε τις αγορές και δημιούργησε νέα κέρδη για τους ‘επενδυτές’. Η κρίση μαίνεται στην πραγματική οικονομία, όπου κυριαρχεί η ύφεση και η ανεργία. Εκεί θα κριθούν όλα, αυτήν την χρονιά και την επόμενη.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 3 Φεβρουαρίου 2013
Ο σημαντικότερος δείκτης της αλλαγής κλίματος είναι η διαφορά στο επιτόκιο του ελληνικού και του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου. Πρόκειται για το περιβόητο σπρεντ που κυριάρχησε στη δημόσια συζήτηση το 2009-10. Ήταν αμελητέο μέχρι το 2007, ανέβηκε σιγά-σιγά το 2008-9 και εκτοξεύτηκε μετά το 2010, φτάνοντας τις 3400 μονάδες τον Μάρτιο του 2012. Σε απλά ελληνικά, το ελληνικό δημόσιο έπρεπε να πληρώσει 34% υψηλότερο τόκο από το γερμανικό για να δανειστεί για δέκα χρόνια. Με την υπογραφή του PSI το σπρεντ έκανε βουτιά στις 1600 μονάδες. Η περίοδος πολιτικής αστάθειας που ακολούθησε το ανέβασε ξανά στις 2900 τον Μάιο του 2012. Από τότε η πορεία του ήταν σταθερά και γρήγορα καθοδική και σήμερα βρίσκεται λίγο πάνω από τις 800 μονάδες.
Δεν δανείζεται φυσικά το ελληνικό δημόσιο με τέτοια επιτόκια. Η Ελλάδα είναι αποκομμένη από τις διεθνείς αγορές ήδη από το 2010 και οι δανειακές ανάγκες του δημοσίου καλύπτονται από τους γενναιόδωρους εταίρους μας της ΟΝΕ. Το σπρεντ δείχνει όμως τις τιμές που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για τα υπάρχοντα ελληνικά ομόλογα οι ‘επενδυτές’ στα παιχνίδια που παίζουν μεταξύ τους. Ποιοί είναι αυτοί; Κατά κανόνα τα μεγάλα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, κυρίως αμερικανικά, αλλά και βρετανικά και άλλα. Οι κερδοσκόποι που λέγαμε προηγουμένως. Αλλά τώρα φαίνεται ότι έγιναν καλοί και συνδράμουν την εθνική μας προσπάθεια.
Δεν αγοράζουν όμως μόνο ελληνικά ομόλογα. Τα ίδια φαινόμενα παρατηρούνται σε ολόκληρη τη περιφέρεια της ΟΝΕ, δηλαδη Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και αλλού. Μόνο που εκεί τα σπρεντ δεν χρειάστηκε να κατέβουν από την κορυφή του Ολύμπου, ενώ κάποιες από αυτές τις χώρες δεν έχουν αποκοπεί από τις αγορές. Γιατί, λοιπόν, αγοράζουν οι ‘επενδυτές’ ομόλογα της περιφέρειας; Τελείωσε μήπως η κρίση του ευρώ;
Όχι, η κρίση δεν τελείωσε. Ο λόγος που πέφτουν τα σπρεντ λέγεται Μάριο Ντράγκι. Ο ιταλός διοικητής της ΕΚΤ πήρε δύο αποφάσεις που άλλαξαν την ροή των πραγμάτων. Πρώτον, το Νοέμβριο του 2011, όταν η Ευρωζώνη ήταν λίγες εβδομάδες πριν τη διάλυση, διέθεσε άνω του 1 τρις ευρώ ρευστότητας στις τράπεζες με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Δευτερον, τον Σεπτέμβριο του 2012 ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει απεριόριστες ποσότητες ομολόγων χωρών σε δυσκολίες, αρκεί να αποδεχτούν πρόγραμμα λιτότητας.
Το συμπέρασμα των "επενδυτών" ήταν ότι δεν συνέφερε πλέον να δανείζονται με στόχο να ποντάρουν κατά των περιφερειακών χωρών, διότι δεν θα υπήρχε κατάρρευση σύντομα. Άρχισε λοιπόν η καθοδική κίνηση των σπρεντ. Συμπέραναν επίσης ότι ο καλός κ. Ντράγκι είχε στην ουσία εγγυηθεί τους τόκους που μπορούσε κανείς να κερδίσει αγοράζοντας περιφερειακά ομόλογα. Ξαφνικά οι υψηλές αποδόσεις των περιφερειακών χωρών έγιναν ελκυστικές.
Θυμηθείτε ότι τον Νοέμβριο του 2011 ο ίδιος κ. Ντράγκι είχε φροντίσει να διαθέσει τεράστια ποσά ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το αυτό είχαν πράξει νωρίτερα και οι ευγενικοί του ομόλογοι στις ΗΠΑ, στη Βρετανία και αλλού. Έτσι το 2012 εμφανίστηκε ένα τεράστιο ‘τείχος χρήματος’ που άρχισε να ψάχνει για υψηλές αποδόσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες και στα χρηματιστήρια. Ένα σχετικά μικρό μέρος του αποφάσισε να κερδοσκοπήσει στην περιφέρεια της Ευρωζώνης διότι ο κ. Ντράγκι του παρέχει ευνοϊκούς όρους. Τα απόνερά του έφτασαν και στη χώρα μας.
Εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα, η σκληρή πραγματικότητα των οικονομιών της περιφέρειας είναι τελείως διαφορετική. Συνεχώς βαθαίνει η ύφεση που στην Ελλάδα έχει πλέον λάβει διαστάσεις εθνικής καταστροφής. Τα οφέλη των κερδοσκόπων δεν είναι παρά απόσπαση εισοδήματος από τους χειμαζόμενους λαούς της περιφέρειας, με την εγγύηση των φορολογουμένων της υπόλοιπης Ευρώπης, στους οποίους τελικά στηρίζεται ο κ. Ντράγκι.
Η κρίση δεν έχει λυθεί, ούτε έχει αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην περιφέρεια. Ο κ. Ντράγκι απλώς ηρέμησε τις αγορές και δημιούργησε νέα κέρδη για τους ‘επενδυτές’. Η κρίση μαίνεται στην πραγματική οικονομία, όπου κυριαρχεί η ύφεση και η ανεργία. Εκεί θα κριθούν όλα, αυτήν την χρονιά και την επόμενη.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 3 Φεβρουαρίου 2013