Κυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, με ενισχυμένο τον κ. Βενιζέλο κι επανεμφάνιση των υπουργών της προηγούμενης περιόδου. Μετά από τρία χρόνια Μνημονίων και κοινωνικής αναταραχής, επέστρεψαν οι πολιτικοί που πριν δεν τολμούσαν να βγουν από το σπίτι τους. Κυριάρχησε η πιο χρεοκοπημένη μορφή του πολιτικού συστήματος.
Υπό την αιγίδα της Τρόικα, η νέα κυβέρνηση θα εφαρμόσει πιστά το μνημονιακό πρόγραμμα ώστε να παραμείνει η χώρα στο ευρώ, να επιτευχθεί αυτός ο υπέρτατος εθνικός στόχος που κατοχυρώνει την ευρωπαϊκή μας πορεία. Θα περικόψει το δημόσιο, θα μειώσει κι άλλο τους μισθούς, θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Παράλληλα θα επιχειρήσει να πείσει τους εταίρους μας ότι πλέον είμαστε καλοί μαθητές, κι αυτοί θα μας μειώσουν το χρέος και ίσως συγκατανεύσουν στη χαλάρωση της λιτότητας.
Στην πράξη η Ελλάδα θα συνεχίσει να βολοδέρνει στη μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή που γνώρισε ποτέ εν ειρήνη. Μια ματιά στην κεντρική σελίδα της ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι όλοι οι οικονομικοί δείκτες έχουν αρνητικό πρόσημο, με εξαίρεση την τεράστια ανεργία. Οι συνθήκες ζωής στις εργατικές περιοχές γίνονται συνεχώς χειρότερες: διατροφική ανεπάρκεια, κατάρρευση της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, αποδιάρθρωση της εκπαίδευσης. Υπάρχουν γειτονιές όπου όσοι έχουν δουλειά ντρέπονται να το πούνε. Και μέσα σ’ αυτήν τη θεομηνία, τα ανώτερα στρώματα δεν έχουν νιώσει σχεδόν καθόλου την κρίση στο εισόδημά τους, ή στον πλούτο τους.
Η νέα κυβέρνηση είναι απεικόνιση της παράταξης που εργολαβικά υπερασπίζεται την ‘ευρωπαϊκή προοπτική’ της χώρας. Πίσω από καταιγισμό φλυαρίας περί μεταρρυθμίσεων, εκσυγχρονισμού, ανάπτυξης και ούτω καθεξής, κρύβεται βαθύτατος συντηρητισμός, άρνηση οποιασδήποτε ουσιαστικής αλλαγής και τελικά τα σκληρότερα ταξικά συμφέροντα. Όχι μόνο δε φέρνει εκσυγχρονισμό η ‘ευρωπαϊκή προοπτική’, αλλά εγγυάται τη διαφθορά, την αυθαιρεσία και την ανισότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αστικό μέτωπο υπέρ του ευρώ υπήρξε αρραγές από την πρώτη ώρα. Ούτε είναι τυχαίο ότι ο δικομματισμός που κατέστρεψε τη χώρα εμφανίζεται τώρα ως ο πολιτικός εγγητής της παραμονής στο ευρώ.
Πληρώνει πολύ ακριβά η Ελλάδα την ιδεολογία του ευρωπαϊσμού, όπως εξάλλου και η υπόλοιπη περιφέρεια της ΟΝΕ. Μέχρι και τη δεκαετία του 1980, η μυθική Έυρώπη’, άπιαστο όνειρο για μια μικρή βαλκανική χώρα, είχε τον αέρα της ευημερίας και της δημοκρατίας. Δεν ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα για την Ισπανία και την Πορτογαλία, αποκομμένες για αιώνες στη δυτική εσχατιά της ηπείρου, αλλά ούτε και την Ιρλανδία που ασφυκτιούσε κάτω από τη βαριά σκιά της Αγγλίας. Η συμμετοχή στην ΕΕ και την ΟΝΕ πήρε το χαρακτήρα μεγάλης ιστορικής καταξίωσης.
Σταδιακά φτιάχτηκε στην χώρα μας ένα παράξενο αφήγημα για την ιδανική ‘Ευρώπη’, που συχνά το εξέφραζαν και κομμάτια της Αριστεράς, ιδίως η ΔΗΜΑΡ. Το αφήγημα είχε μεγάλη απήχηση στα μεσαία στρώματα που πλέον ταξίδευαν συχνά στο εξωτερικό, ή έστελναν τα παιδιά τους μαζικά στα ξένα πανεπιστήμια. Ελάχιστη σχέση είχε όμως με την πραγματική ΕΕ - τις εθνικές αντιθέσεις, το ρατσισμό, την εύνοια προς το μεγάλο κεφάλαιο, την αποτυχία να ανταγωνιστεί επιτυχώς στις παγκόσμιες αγορές. Δηλαδή με τη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη όπως την έχουν ζήσει εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων του εξωτερικού και όπως τη βίωσαν και οι Έλληνες του εσωτερικού την τελευταία τριετία. Εκτός βέβαια απ’ αυτούς που είχαν καλοπληρωμένες δουλειές στα γραφειοκρατικά φρούρια των Βρυξελλών.
Το δίδυμο Σαμαρά-Βενιζέλου αντιπροσωπεύει τη μόνη Ευρώπη που πραγματικά υπάρχει και όχι κάποια ατομική, ή συλλογική φαντασίωση. Δυστυχώς όμως η φαντασιακή ‘Ευρώπη’ έχει επίσης δηλητηριάσει και την αντιπολίτευση από την οποία προσμένει κάτι καινούργιο ο ελληνικός λαός. Πλήθος οι ψευδαισθήσεις για Ευρώπη των λαών, συμμαχίες του Νότου, σκληρές επαναδιαπραγματεύσεις μέσα στα ευρωπαϊκά πλαίσια, ανατροπή της λιτότητας από τα κινήματα και διάφορα τέτοια. Τώρα που η ΔΗΜΑΡ είναι πλέον ελεύθερη μεταβλητή, τα πράγματα θα γίνουν ακόμη δυσκολότερα.
Στην πραγματικότητα μόνο η σύγκρουση με την ΟΝΕ και την ΕΕ, η απόρριψη του ιδεολογήματος του ευρωπαϊσμού, μπορεί να βάλει τα πράγματα σε τροχιά κοινωνικής αλλαγής και οικονομικής προόδου. Ακούγεται παράδοξο, αλλά είναι και ο μόνος τρόπος για να περισωθεί κάτι από την αλληλεγγύη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Αυτό είναι το ιστορικό καθήκον της κυβέρνησης της Αριστεράς που θα χρειαστεί ο τόπος καθώς το δίδυμο ΝΔ-ΠΑΣΟΚ θα βουλιάζει στις αμαρτίες του.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 30 Ιουνίου 2013
Υπό την αιγίδα της Τρόικα, η νέα κυβέρνηση θα εφαρμόσει πιστά το μνημονιακό πρόγραμμα ώστε να παραμείνει η χώρα στο ευρώ, να επιτευχθεί αυτός ο υπέρτατος εθνικός στόχος που κατοχυρώνει την ευρωπαϊκή μας πορεία. Θα περικόψει το δημόσιο, θα μειώσει κι άλλο τους μισθούς, θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Παράλληλα θα επιχειρήσει να πείσει τους εταίρους μας ότι πλέον είμαστε καλοί μαθητές, κι αυτοί θα μας μειώσουν το χρέος και ίσως συγκατανεύσουν στη χαλάρωση της λιτότητας.
Στην πράξη η Ελλάδα θα συνεχίσει να βολοδέρνει στη μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή που γνώρισε ποτέ εν ειρήνη. Μια ματιά στην κεντρική σελίδα της ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι όλοι οι οικονομικοί δείκτες έχουν αρνητικό πρόσημο, με εξαίρεση την τεράστια ανεργία. Οι συνθήκες ζωής στις εργατικές περιοχές γίνονται συνεχώς χειρότερες: διατροφική ανεπάρκεια, κατάρρευση της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, αποδιάρθρωση της εκπαίδευσης. Υπάρχουν γειτονιές όπου όσοι έχουν δουλειά ντρέπονται να το πούνε. Και μέσα σ’ αυτήν τη θεομηνία, τα ανώτερα στρώματα δεν έχουν νιώσει σχεδόν καθόλου την κρίση στο εισόδημά τους, ή στον πλούτο τους.
Η νέα κυβέρνηση είναι απεικόνιση της παράταξης που εργολαβικά υπερασπίζεται την ‘ευρωπαϊκή προοπτική’ της χώρας. Πίσω από καταιγισμό φλυαρίας περί μεταρρυθμίσεων, εκσυγχρονισμού, ανάπτυξης και ούτω καθεξής, κρύβεται βαθύτατος συντηρητισμός, άρνηση οποιασδήποτε ουσιαστικής αλλαγής και τελικά τα σκληρότερα ταξικά συμφέροντα. Όχι μόνο δε φέρνει εκσυγχρονισμό η ‘ευρωπαϊκή προοπτική’, αλλά εγγυάται τη διαφθορά, την αυθαιρεσία και την ανισότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αστικό μέτωπο υπέρ του ευρώ υπήρξε αρραγές από την πρώτη ώρα. Ούτε είναι τυχαίο ότι ο δικομματισμός που κατέστρεψε τη χώρα εμφανίζεται τώρα ως ο πολιτικός εγγητής της παραμονής στο ευρώ.
Πληρώνει πολύ ακριβά η Ελλάδα την ιδεολογία του ευρωπαϊσμού, όπως εξάλλου και η υπόλοιπη περιφέρεια της ΟΝΕ. Μέχρι και τη δεκαετία του 1980, η μυθική Έυρώπη’, άπιαστο όνειρο για μια μικρή βαλκανική χώρα, είχε τον αέρα της ευημερίας και της δημοκρατίας. Δεν ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα για την Ισπανία και την Πορτογαλία, αποκομμένες για αιώνες στη δυτική εσχατιά της ηπείρου, αλλά ούτε και την Ιρλανδία που ασφυκτιούσε κάτω από τη βαριά σκιά της Αγγλίας. Η συμμετοχή στην ΕΕ και την ΟΝΕ πήρε το χαρακτήρα μεγάλης ιστορικής καταξίωσης.
Σταδιακά φτιάχτηκε στην χώρα μας ένα παράξενο αφήγημα για την ιδανική ‘Ευρώπη’, που συχνά το εξέφραζαν και κομμάτια της Αριστεράς, ιδίως η ΔΗΜΑΡ. Το αφήγημα είχε μεγάλη απήχηση στα μεσαία στρώματα που πλέον ταξίδευαν συχνά στο εξωτερικό, ή έστελναν τα παιδιά τους μαζικά στα ξένα πανεπιστήμια. Ελάχιστη σχέση είχε όμως με την πραγματική ΕΕ - τις εθνικές αντιθέσεις, το ρατσισμό, την εύνοια προς το μεγάλο κεφάλαιο, την αποτυχία να ανταγωνιστεί επιτυχώς στις παγκόσμιες αγορές. Δηλαδή με τη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη όπως την έχουν ζήσει εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων του εξωτερικού και όπως τη βίωσαν και οι Έλληνες του εσωτερικού την τελευταία τριετία. Εκτός βέβαια απ’ αυτούς που είχαν καλοπληρωμένες δουλειές στα γραφειοκρατικά φρούρια των Βρυξελλών.
Το δίδυμο Σαμαρά-Βενιζέλου αντιπροσωπεύει τη μόνη Ευρώπη που πραγματικά υπάρχει και όχι κάποια ατομική, ή συλλογική φαντασίωση. Δυστυχώς όμως η φαντασιακή ‘Ευρώπη’ έχει επίσης δηλητηριάσει και την αντιπολίτευση από την οποία προσμένει κάτι καινούργιο ο ελληνικός λαός. Πλήθος οι ψευδαισθήσεις για Ευρώπη των λαών, συμμαχίες του Νότου, σκληρές επαναδιαπραγματεύσεις μέσα στα ευρωπαϊκά πλαίσια, ανατροπή της λιτότητας από τα κινήματα και διάφορα τέτοια. Τώρα που η ΔΗΜΑΡ είναι πλέον ελεύθερη μεταβλητή, τα πράγματα θα γίνουν ακόμη δυσκολότερα.
Στην πραγματικότητα μόνο η σύγκρουση με την ΟΝΕ και την ΕΕ, η απόρριψη του ιδεολογήματος του ευρωπαϊσμού, μπορεί να βάλει τα πράγματα σε τροχιά κοινωνικής αλλαγής και οικονομικής προόδου. Ακούγεται παράδοξο, αλλά είναι και ο μόνος τρόπος για να περισωθεί κάτι από την αλληλεγγύη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Αυτό είναι το ιστορικό καθήκον της κυβέρνησης της Αριστεράς που θα χρειαστεί ο τόπος καθώς το δίδυμο ΝΔ-ΠΑΣΟΚ θα βουλιάζει στις αμαρτίες του.
Πρώτη δημοσίευση: Ελευθεροτυπία, 30 Ιουνίου 2013